หมื่นหาญณรงค์ นักรบคู่ใจ

                             เมื่อพระยาพิชัย (ดาบหัก)  ค่อยคลายความเศร้าลงบ้างแล้ว  ก็ประคองอุ้มศพหมื่นหาญณรงค์  (บุญเกิด)  เข้าเมืองพิชัยกระทำการฌาปนกิจศพให้อย่างสมเกียรติยศ  มีบรรดาทหารหาญชาวเมืองมาร่วมพิธีเป็นจำนวนมาก  ผู้เจ้าร่วมพิธีต่างร้องไห้รำพึงรำพันเสียดายหมื่นหาญณรงค์ไปตาม ๆ กัน

                             เมื่อทรงทราบเรื่องราวเกี่ยวกับพม่าเข้าโจมตีเมืองพิชัย ๒ ครั้ง  พระยาพิชัย นายทหารเอกองครักษ์ของพระองค์  สามารถป้องกันเมืองพิชัยเอาไว้ได้ด้วยความสามารถทนงองอาจกล้าหาญยิ่งนัก  ทำให้สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงรู้สึกภาคภูมิใจในพระยาพิชัยดาบหักเป็นอันมาก  สมกับที่ทรงไว้วางพระราชหฤทัย  โปรดเกล้าฯ ให้พระยาพิชัยดาบหักเป็นเจ้าเมืองพิชัย  เป็นด่านป้องกันพม่าทางหัวเมืองฝ่ายเหนือ  และเมื่อทรงทราบถึงการสูญเสียหมื่นหาญณรงค์ (บุญเกิด) ก็ทำให้ทรงรู้สึกเสียดายนายทหารคนนี้มาก  เพราะเป็นยอดนักรบเป็นทหารคนสนิทคู่ใจของพระยาพิชัยดาบหัก  เป็นวีรบุรุษที่มีส่วนป้องกันประเทศชาติให้รอดพ้นจากพม่าข้าศึกด้วยผู้หนึ่ง

                             สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงดำริว่า  ถ้าพม่ายังคงยึดครองเชียงใหม่อยู่ก็คงจะต้องลอบเข้ามาโจมตีไทยอยู่อย่างไมีหยุดยั้ง  เพื่อหาทางกำจัดพม่าให้ออกไปจากเชียงใหม่อย่างเด็ดขาด  จึงมีพระบรมราชโองการให้เจ้าเมืองฝ่ายเหนือทุกเมืองเข้าเฝ้าเพื่อให้ทราบถึงแผนการที่จะขับไล่พม่าออกไปจากเมืองเชียงใหม่  และหัวเมืองต่าง ๆ ที่พม่ายังยึดครองอยู่ทางภาคเหนือ  ได้มีเจ้าเมืองทุกเมืองทางฝ่ายเหนือรีบเข้าเฝ้าโดยพร้อมเพรียงกัน  เพื่อรับทราบแผนการลับ

                             คงมีพระยาพิชัยดาบหัก  และพระยาสวรรคโลกเจ้าเมืองสวรรคโลกที่ไม่ได้เข้าเฝ้า  จึงทรงสั่งให้สอบสวนข้อเท็จจริงให้ศาลลูกขุนพิจารณาลงโทษ  พระพิชัยดาบหักได้กราบทูลว่า  สาเหตุที่ไม่เข้าไปเฝ้าในครั้งนี้เพราะเจ้าเมืองต่าง ๆ ในภาคเหนือไม่อยู่ต้องรีบเข้าเฝ้าหมด  ย่อมเป็นการหมิ่นเหม่ต่อการรุกรานของพม่าข้าศึก  แม้กระทั่งกองทัพทุกหัวเมืองอยู่พร้อมกันด้วยความเข้มแข็งตลอดเวลาที่ผ่านมาแล้วนั้น  พม่าข้าศึกก็ยังลอบเข้าโจมตีอยู่เสมอ  ถ้าหากข้าศึกรุกรานเข้าในขณะที่แม่ทัพนายกองบุคคลสำคัญของเมืองต่าง ๆ เหล่านี้ไม่อยู่แล้วความเสียหายพ่ายแพ้ของไทยอาจเกิดขึ้น  และยากแก่การแก้ไขภายหลัง  จริงอยู่การเข้าเฝ้าครั้งนี้มีความสำคัญยิ่ง  แต่เมื่อพิจารณาโดยรอบคอบถึงส่วนได้ส่วนเสียแล้ว  จึงตัดสินใจอยู่ป้องกันทัพพม่าก่อน

                             แต่ความผิดของพระยาพิชัยดาบหักคงมีอยู่ คือ ขัดพระบรมราชโองการด้วยเหตุผลดังกล่าว  จึงได้รับโทษถือถูกเฆี่ยน ๓๐ ที  แล้วเรียกทัณฑ์บนไว้ให้รับราชการต่อไปอีก  และให้เตรียมการตามเสด็จกรีฑาทัพมุ่งตีเชียงใหม่  สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้พระราชทานสิ่งของต่าง ๆ ให้พระยาพิชัยดาบหักอย่างมากมาย  มีเสื้อเข้มขาบหนึ่งผืน  ปืนคาบศิลา ๑ กระบอก  ปืนใหญ่หน้าเรือชนิดกินดินปืน ๑๕ ชั่ง ๑๔ ชั่ง ๑๒ ชั่ง และ ๑๐ ชั่ง  รวม ๔ กระบอก  และปืนคาบศิลาแบบอังกฤษ  สำหรับแจกแก่ทหารในกองทัพ  จำนวน ๒๘๐ กระบอก  และของอย่างอื่นอีกเป็นจำนวนมาก  ทำให้กองทัพเมืองพิชัยเข้มแข็งขึ้นกว่าเดิมเป็นอันมาก  และแล้วในวันอังคาร  แรม ๑๑ ค่ำ  เดือน ๑๒  ตรงกับวันที่ ๓๐ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๓๑๗  กองทัพอันเกรียงไกรของไทยก็เคลื่อนออกจากกรุงธนบุรีด้วยความรวดเร็ว  และเงียบปราศจากการสอดรู้สอดเห็นของฝ่ายข้าศึก  เมื่อมาถึงเมืองตาก  สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงได้กำหนดภาระหน้าที่ของแม่ทัพนายกองตามแผนยุทธวิธีด้วยความเด็ดขาด  ทรงกำหนดให้พระยาพิชัยดาบหักอยู่ตำแหน่งสำคัญเช่นเดิมอีก  คือเป็นทัพหน้าของกองทัพหลวง  ส่วนเจ้าพระยาจักรี (ทองด้วง  ต่อมา คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช)  และเจ้าพระยาสุรสีห์ (บุญมา) เป็นทัพหน้า  กองทัพไทยเข้าปะทะกับพม่าตั้งแต่เมืองลำปาง  พม่าแตกพ่ายถอยไปเมืองลำพูนกองทัพไทยตามตีไปถึงเมืองลำพูนอีก  พม่าได้ตั้งแนวต้านทานกองทัพไทยที่จะบุกโจมตีไว้อย่างแน่นหนากว่าที่ลำปางมาก  เพราะโปสุพลาคิดว่า  ถ้าลำพูนแตก  ทางเชียงใหม่ซึ่งเป็นฐานทัพใหญ่ของพม่า  จะต้องรับศึกหนักมาก  ดังนั้น ก่อนที่กองทัพไทยจะเข้าประชิดติดกำแพงเมืองลำพูน ต้องปะทะกับกองทหารของพม่าเป็นระยะ ๆ พม่าระดมยิงปืนใหญ่ปืนเล็กออกนอกกำแพงทุกด้าน  การสู้รบเต็มไปด้วยความดุเดือด  ทหารล้มตายเกลื่อนกล่นไปที่สมรภูมิ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21