พม่าตีเมืองพิชัย  ครั้งที่ ๒

                              เมื่อต้นปีมะเส็ง  พ.ศ. ๒๓๑๖  พวกเมืองเวียงจันทน์เกิดวิวาทกันอีก  เมืองเวียงจันทน์เคยขอกำลังพม่ามาช่วย   เมื่อคราวเจ้าหลวงพระบางมาล้อมเมืองเมื่อก่อน  (พ.ศ. ๒๓๑๕) คราวนี้พวกหนึ่งจึงให้ไปบอกโปสุพลาที่เมืองเชียงใหม่  ขอกำลังพม่าไปช่วยอีก  โปสุพลายก กองทัพไประงับวิวาทค้างฤดูฝนอยู่ที่เวียงจันทน์เกิดไม่ไว้ใจเจ้าบุญสารเจ้านครเวียงจันทน์  จึงบังคับให้ส่งบุตร  ธิดา  กับเสนาบดี  ผู้ใหญ่เป็นตัวจำนำอยู่ที่เมืองอังวะ  ครั้นสิ้นฤดูฝน
โปสุพลาได้ยกกองทัพกลับจากเมืองเวียงจันทน์  จึงเลยมาตีเมืองพิชัย

สาเหตุที่โปสุพลาเลยมาตีเมืองพิชัยคราวนี้  อาจจะเป็นด้วยสาเหตุ  ๒  ประการ  คือ

                              ๑. ทำนองโปสุพลาจะทราบความมาจากเมืองอังวะว่า พระเจ้ามังระ (กษัตริย์พม่า) ทรงหวังจะให้ตนเป็นแม่ทัพยกลงมาตีกรุงธนบุรี                   โปสุพลาจึงประสงค์จะทดลองฝีมือไทยว่ารบพุ่งเข้มแข็งขึ้นกว่าแต่ก่อนหรือไม่ด้วยเชื่อว่ารี้พลของตนได้รบพุ่งชำนาญศึกเคยมีชัยชนะตีเมืองหลวงพระบางมาแล้วคงจะได้ชัยชนะไทยที่เมืองพิชัยอีก

                              ๒. โปสุพลามีความอัปยศอดสู  ที่รี้พลของตนมาแตกหนีไป  คือพ่ายแพ้เมืองพิชัยเมื่อ พ.ศ. ๒๓๑๕  จึงหวังที่จะแก้แค้นให้ได้

                              พอสิ้นฤดูฝนปีมะเส็ง  พ.ศ. ๒๓๑๖  โปสุพลาก็ยกกองทัพมาหมายจะตีเมืองพิชัยอีก   แต่คราวนี้ฝ่ายไทยรู้ตัวก่อน  ด้วยเจ้าพระยาสุรสีห์ฯ  พระยาพิชัย  คาดว่าพม่าคงจะยกทัพมาอีกให้คอยระวังสืบสวนอยู่มิได้ประมาท  ครั้นรู้ว่าโปสุพลายกกองทัพมา  ก็ชวนกันยกกองทัพไปตั้งซุ่มสกัดอยู่ ณ ที่ชัยภูมิในกลางทาง  กองทัพพม่ายกมาถึง  เจ้าพระยาสุรสีห์  (เจ้าเมืองพิษณุโลก)  กับพระยาพิชัยออกระดมตีได้รบกันเป็นสามารถ ฝ่ายไทยได้ที่ชัยภูมิได้เปรียบพม่าก็ตีทัพโปสุพลาแตกกลับไป  เมื่อวันอังคาร  เดือนยี่  แรม ๗ ค่ำ  ปีมะเส็ง  พ.ศ. ๒๓๑๖

                               การศึกครั้งนี้ พระยาพิชัยจับดาบสองมืออันดาดด้ายแน่น ในขณะที่คุมทหารเมืองพิชัยออกไล่แทงพม่าอยู่อย่างชุลมุนนั้น  เผอิญเท้าของพระยาพิชัยเหยียบดินลื่นเซล้ม  จึงเอาดาบยันดินไว้เพื่อไม่ให้ล้ม  ดาบจึงหักไปเล่มหนึ่ง  พม่าเห็นพระยาพิชัยดาบหักเช่นนั้น  ก็ถลันหน้าปราดเข้ามาจ้วงฟัน  ทันใดนั้นหมื่นหาญณรงค์ (บุญเกิด) นายทหารคู่ชีวิตของพระยาพิชัยก็ทะลึ่งเข้ารับดาบพม่าผู้นั้น  มิทันที่พม่าจะทำร้ายพระยาพิชัยได้  พม่าผู้นั้นก็เสียท่าถูกหมื่นหาญณรงค์ฟันตาย  ก็พอดีมีกระสุนปืนของพม่ายิงมาถูกหมื่นหาญณรงค์ ตรงอกทะลุหลัง  ล้มฟุบลงขาดใจตายในขณะนั้นทันที

                              พระยาพิชัยเห็นหมื่นหาญณรงค์ถูกปืนข้าศึกตายดังนั้น  ก็ตกใจอาลัยหมื่นหาญณรงค์ เพื่อนยากยิ่งนัก  จึงบันดาลโทสะเข้าไล่ตะลุมบอนฟันแทงพม่าด้วยดาบดีเล่มหนึ่งกับดาบหักอีกเล่มหนึ่ง  โดยไม่คิดแก่ชีวิตในที่สุดด้วยความพร้อมใจกันของทหารเมืองพิชัย  และทหารเมืองพิษณุโลกที่ยกเข้ามาช่วย ก็ช่วยกันเข่นฆ่าตะลุมบอนฆ่าฟันพม่าในระยะเวลาไม่นานนัก  พม่าก็ต้านทานไม่ไหว  จึงแตกฉานซ่านเซ็นถอยทัพกลับไป  จากการปะทะกับพม่าในครั้งนี้  พระยาพิชัยได้ต่อสู้อย่างทรหดแกล้วกล้ายิ่งนัก  ด้วยดาบดีเล่มหนึ่งกับดาบหักอีกเล่มหนึ่ง โดยมิคิดแก่ชีวิตด้วยวีรกรรมในครั้งนั้นพระยาพิชัยจึงได้สมญาว่า “พระยาพิชัยดาบหัก” เป็นที่เลื่องลือชาปรากฏนามนี้มาถึงปัจจุบันนี้

                              เมื่อได้รับชัยชนะไล่พม่าให้แตกถอยไปไม่เป็นขบวนแล้ว  พระยาพิชัยได้สั่งให้ทหารตามตีเข่นฆ่าพม่าล้มตายเป็นจำนวนมาก  จากนั้นพระยาพิชัยก็วิ่งมาหาศพหมื่นหาญณรงค์  เมื่อพบศพแล้วได้คุกเข่าลงกอดศพหมื่นหาญณรงค์  พลางร้องไห้รำพึงรำพันถึงความทุกข์ยากลำบากตรากตรำมาด้วยกันด้วยความเศร้าโศกอาลัยในหมื่นหาญณรงค์ 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21